Δημήτρης Παπαδήμος, ταξιδιώτης φωτογράφος

Φωτογραφίες 1943-1980

Η έκδοση αυτή πραγματοποιήθηκε με την ευκαιρία της ομώνυμης έκθεσης που διοργάνωσε το Μορφωτικό Ίδρυμα Εθνικής Τραπέζης στον εκθεσιακό χώρο του Μεγάρου Εϋνάρδου (24 Ιανουαρίου έως 24 Μαρτίου 2012). Ο Δημήτρης Παπαδήμος γεννήθηκε στο Κάιρο το 1918, όταν ακόμα ήκμαζε εκεί η ελληνική παροικία. Με τη φωτογραφία πειραματίστηκε από τα εφηβικά του χρόνια, ενώ από νωρίς εκδήλωσε την επιθυμία να ασχοληθεί με τον κινηματογράφο. Συστηματικά όμως ασχολήθηκε με τη φωτογραφία στα χρόνια της υπηρεσίας του ως στρατιωτικού φωτογράφου στις Ελληνικές Δυνάμεις Μέσης Ανατολής και στο Γραφείο Τύπου της εξόριστης ελληνικής κυβέρνησης. Με τη λήξη του πολέμου και την τραγωδία των Δεκεμβριανών, που αποτύπωσε με το φακό του, ο Παπαδήμος εγκαινίασε μια νέα φάση δημιουργικής δραστηριότητας που συνδύαζε τα δυο του πάθη: το ταξίδι και τη φωτογραφία. Κατά τη διάρκεια μιας γόνιμης δεκαετίας (1946-1956) και πριν από τη μόνιμη εγκατάστασή του στην Ελλάδα, ο Παπαδήμος ταξίδεψε στην Αίγυπτο, τη Μεσόγειο και τη Μέση Ανατολή καταγράφοντας τον άνθρωπο και τα έργα του με ματιά βαθιά ανθρώπινη που απέφευγε τη γραφικότητα. Από τη δουλειά του και τη συνεργασία του με Βρετανούς κυρίως συγγραφείς προέκυψαν εκθέσεις και εικονογραφημένα ταξιδιωτικά βιβλία. Παράλληλα, ασχολήθηκε επαγγελματικά και με τον κινηματογράφο, ως φωτογράφος ή βοηθός παραγωγής. Από το 1956 μέχρι και το 1980 και με ορμητήριο την Αθήνα, ταξίδεψε και φωτογράφισε την Ελλάδα. Ήδη από το 1956 υπήρξε συνεργάτης των Εικόνων και αργότερα των περιοδικών Ηώς και Ταχυδρόμος, ενώ παράλληλα συνεργάστηκε με τον ΕΟΤ και το Μουσείο Ελληνικής Λαϊκής Τέχνης. Το 1974 κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Ολκός ένα λεύκωμα με φωτογραφίες του, που είχε τίτλο Η Ελλάδα που φεύγει. Μετά το θάνατό του, το 1994, η σύζυγός του Λιάνα Παπαδήμου, σύμφωνα με την επιθυμία και του ίδιου, δώρισε το αρχείο του στο ΕΛΙΑ. Με περισσότερες από 500 φωτογραφίες που χρονικά καλύπτουν τέσσερις δεκαετίες και γεωγραφικά τη λεκάνη της Μεσογείου, με έμφαση στην Αίγυπτο και την Ελλάδα, η έκδοση αυτή του ΜΙΕΤ αντικατοπτρίζει το εύρος και την ποικιλία του φωτογραφικού έργου του Παπαδήμου. Ο φακός του Παπαδήμου αποτυπώνει τοπία και ανθρώπους από την έρημο, τον Νείλο, το Σινά, τη Γκάνα, την Κύπρο, την ηπειρωτική και νησιωτική Ελλάδα. Η περίοδος του πολέμου καταγράφεται με σκηνές από τη Μέση Ανατολή, το Ρίμινι και τα Δεκεμβριανά. Ιδιαίτερη ενότητα συγκροτούν τα πορτρέτα ελλήνων και ξένων συγγραφέων και καλλιτεχνών, όπως των Γιώργου Σεφέρη, Λώρενς Ντάρρελ, Ζαν Κοκτώ, Μίνου Αργυράκη, Γιάννη Τσαρούχη, Ναταλίας Μελά, Έλλης Λαμπέτη και άλλων.