Γραφείο με θέα

Φωτογραφίες 1948-1981

Πίσω από το φακό: Ένας λόγιος φωτογραφίζει. Πρέπει να ήμουν οκτώ χρονών όταν μου χάρισαν την πρώτη μου φωτογραφική μηχανή. Δεν άργησα να μπω στο νόημα. Κρατούσα στα χέρια ένα εργαλείο που είχε τη δύναμη να ανατρέψει τις σχέσεις μου με τους μεγάλους. Από τη στιγμή που έστηνα γονείς και οικείους μπροστά στο φακό, είχα τον τρόπο και εγώ να προστάζω. Κανείς δεν ξέφευγε από το παιχνίδι. Παρολίγο να πέσει θύμα και ο Τρότσκι, πού τότε βρισκόταν εξόριστος στην Πρίγκιπο. Τον χαιρετήσαμε μια μέρα καθώς περνούσαμε έξω από τον κήπο της βίλας όπου τον φιλοξενούσαν. Μας έβγαλε το ψάθινο καπέλο του. Πήγα να πιάσω τη φωτογραφική μηχανή, άλλα ο πατέρας μου μου έριξε ένα άγριο βλέμμα. Με τα χρόνια η χειρονομία της φωτογράφισης έγινε συνήθεια που είτε ικανοποιούσε την παρόρμηση της στιγμής είτε ερχόταν ως αντιστάθμισμα στην αμηχανία. 'Επαιρνε ωστόσο το νόημα της τελετουργίας κάθε φορά που στο φακό μπροστά είχα πρόσωπα αγαπητά, και τότε από διαδικασία τεχνικής φύσεως μετατρεπόταν σε άυλο ρεύμα επικοινωνίας που έτρεφε τη φιλία. Αυτό ακριβώς συνέβη μόλις άρχισα να πηγαινοέρχομαι από τη Ρώμη στην Αθήνα, τα πρώτα χρόνια της δεκαετίας του '50. Η παρέα που μου ταίριαζε περισσότερο ήταν οι άνθρωποι που είχαν βγει από τη γενιά του Τριάντα. Δεν έλειπε φυσικά ούτε και ο ίδιος ο Κατσίμπαλης, με την επιβλητική παρουσία του μάλιστα σε πλήρη εκρηκτικότητα, ήρωας ακόμη του Χένρυ Μίλλερ. Συναντιόμουν τότε μέχρι και δυο φορές την ημέρα με τον Ελύτη, αρχίζοντας από τον επάνω Λουμίδη, δηλαδή το Μπραζίλιαν (με τον εσπρέσο στο πόδι, το νέο άθλημα της εποχής), διασταυρωνόμουν με τους περαστικούς που εμφανίζονταν η ώρα μία το μεσημέρι και συναναστρεφόμουν τους φίλους της Μαργαρίτας Λυμπεράκη, που με έπαιρνε μαζί της στου Μόραλη ή όπου άλλου. Άλλοτε βρισκόμασταν όλοι μαζί στο σπίτι του Βουσβούνη για πάρτι. Σε άλλους χώρους διαδραματίζονταν ζωηροί διαξιφισμοί με τον Αλέκο Αργυρίου. Αργότερα μαζευόμασταν στην ταβέρνα με τον Αλέξανδρο Κοτζιά. Κι ύστερα, μακριά από την Αθήνα, περνούσα ώρες ολόκληρες με τον Νίκο Κάσδαγλη στη Ρόδο ή με τον Μανόλη Αναγνωστάκη στη Θεσσαλονίκη. Ποτέ δεν έλειπε η κατάλληλη στιγμή για μια πόζα ή για αιφνιδιασμούς με το φακό, χωρίς ωστόσο να κόβεται η ορμή και η έξαψη της συζήτησης. (Μario Vitti)