Ανταπόδοση και τελετουργία

Ο Όμηρος και η τραγωδία στην αναπτυσσόμενη πόλη-κράτος

Με τρόπο πρωτότυπο και συναρπαστικό, συνδυάζοντας την εμβριθή μελέτη βασικών αρχαιοελληνικών κειμένων με την ανθρωπολογία και την κοινωνικοπολιτική ιστορία, το βιβλίο αυτό επιχειρεί να κατανοήσει την ανάπτυξη της πρώιμης αρχαιοελληνικής γραμματείας μέσα από το πρίσμα της διαμόρφωσης του κράτους. Οι διαφορές στην αναπαράσταση της τελετουργίας και της ανταπόδοσης (είτε πρόκειται για ανταλλαγή δώρων είτε για εκδίκηση) ανάμεσα στο ομηρικό έπος και την αθηναϊκή τραγωδία δεν μπορούν να ερμηνευτούν μόνο με λογοτεχνικούς όρους· απαιτούν ιστορική εξήγηση. Ο Όμηρος είναι προϊόν της πόλης-κράτους σε ιστορικό στάδιο προγενέστερο της τραγωδίας. Η ανάπτυξη της πόλεως και οι συνακόλουθες εξελίξεις, ιδίως στους τομείς του νόμου και του νομίσματος αλλά και στην άσκηση της τελετουργίας, επηρεάζουν αποφασιστικά την αποκρυστάλλωση της ομηρικής αφηγηματικής παράδοσης, τη διαμόρφωση του ιδιότυπου είδους της τραγωδίας, καθώς και ορισμένα στοιχεία της σκέψης της εποχής. Η τραγωδία καθρεφτίζει και επιβεβαιώνει τη μετάβαση από μια μορφή κοινωνίας σε άλλη, από ένα δίκτυο ανταποδοτικών σχέσεων, χαρακτηριστικό κοινωνιών όπου το κράτος είναι εν πολλοίς αδύναμο ή απόν, στην οργάνωση των πολιτών γύρω από ένα ή περισσότερα κέντρα: τους θεσμούς και τις λατρείες της πόλεως.